Chủ hộ kinh doanh cần thực hiện chế độ kế toán mới ngay trước năm 2026

Thời điểm chuyển đổi đang rất gấp rút đối với nhiều hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh. Vì chế độ kế toán mới sẽ chính thức được áp dụng, yêu cầu về sổ sách, hóa đơn và thuế sẽ khác biệt hoàn toàn. Việc chậm chuẩn bị sẽ dẫn đến rủi ro bị xử phạt, bị ấn định thuế, hoặc mất cơ hội tối ưu hóa.

1. Hộ kinh doanh chuyển đổi quản lý, từ đơn giản sang minh bạch hơn

Theo dự thảo và hướng dẫn từ các cơ quan chức năng, từ năm 2026. Hộ kinh doanh sẽ phải áp dụng mô hình quản lý thuế và kế toán gần tương đương với doanh nghiệp nhỏ. Tức là nền tảng “chế độ kế toán mới” dành cho hộ kinh doanh. Ví dụ: ghi chép rõ doanh thu, chi phí, hóa đơn, sổ sách…

Việc này nhằm mục tiêu, nâng cao tính minh bạch, công bằng trong quản lý thuế. Giảm thất thoát ngân sách nhà nước và tạo điều kiện để hộ kinh doanh phát triển hơn trong môi trường làm ăn chuyên nghiệp hơn.

Cơ sở pháp lý Thông tư 88 và các văn bản liên quan

Thông tư 88/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn chế độ kế toán cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có hiệu lực từ 01/01/2022.

Trong bối cảnh áp dụng thuế khoán dần bị xóa bỏ (đến năm 2026) thì chế độ kế toán mới sẽ càng trở nên bắt buộc hơn đối với nhiều hộ kinh doanh.

2. Đối tượng và ngưỡng áp dụng chế độ kế toán mới

Ai là người phải áp dụng chế độ kế toán mới. Theo dự thảo Dự thảo Thông tư hướng dẫn chế độ kế toán cho hộ kinh doanh. Cá nhân kinh doanh (dự kiến có hiệu lực từ ngày 01/01/2026) thay thế Thông tư 88/2021/TT‑BTC. Đối tượng và ngưỡng áp dụng “chế độ kế toán mới” được xác định như sau: 

• Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu hằng năm.

• Dự thảo nêu rõ: “Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu hằng năm trên 3 tỷ đồng. Thực hiện kế toán theo hướng dẫn, tại Thông tư này hoặc theo chế độ kế toán doanh nghiệp siêu nhỏ.”

• Với các hoạt động kinh doanh đặc thù như cho thuê tài sản. Thương mại điện tử hoặc chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế sử dụng đất, thì chế độ kế toán mới cũng áp dụng tùy trường hợp.

Lưu ý:

Việc phân nhóm rõ doanh thu giúp xác định rõ ràng. Khung kế toán – chứng từ – hóa đơn mà hộ kinh doanh phải thực hiện từ 2026. Chủ hộ kinh doanh cần tự đánh giá doanh thu hiện tại. Và kế hoạch kinh doanh tương lai, để xác định mình thuộc nhóm nào. Từ đó chuẩn bị cho chế độ kế toán mới. Với nhóm 3 (> 3 tỷ đồng), yêu cầu quản lý sổ sách sẽ nghiêm hơn rất nhiều. Nếu chủ hộ vẫn giữ mô hình hộ kinh doanh nhỏ truyền thống thì sẽ rất khó đáp ứng.

Dự kiến từ ngày 01/01/2026 sẽ chính thức áp dụng nên thời gian chuẩn bị đang rất gấp rút. Việc chậm trễ sẽ khiến chủ hộ phải chịu thêm rủi ro về tuân thủ và chi phí chuyển đổi.

3. Hộ kinh doanh phải làm gì ngay từ bây giờ để kịp chế độ kế toán mới?

Chế độ kế toán mới sẽ áp dụng từ ngày 01/01/2026. Vì vậy, hộ kinh doanh cần bắt đầu chuẩn bị ngay từ bây giờ. Để tránh bị động, khi cơ quan thuế yêu cầu cung cấp sổ sách và chứng từ. Việc đầu tiên là xác định chính xác doanh thu của hộ kinh doanh trong năm. Doanh thu sẽ quyết định bạn thuộc nhóm nào và áp dụng loại sổ kế toán tương ứng theo quy định mới. Sau đó, hãy bắt đầu ghi nhận đầy đủ doanh thu hằng ngày và lưu lại chứng từ liên quan đến chi phí. Đây là yêu cầu bắt buộc theo chế độ kế toán mới, không còn được ghi chép sơ sài như trước.

Tiếp theo, hộ kinh doanh cần lựa chọn hình thức hóa đơn phù hợp. Nếu đang sử dụng hóa đơn GTGT hoặc thuộc nhóm doanh thu lớn. Bạn nên cân nhắc sử dụng phần mềm kế toán để đảm bảo tính chính xác và dễ đối chiếu khi cơ quan thuế kiểm tra.

Ngoài ra, hãy rà soát hồ sơ thuế hiện tại. Xem bạn đang kê khai theo phương pháp nào (khoán hay kê khai). Việc chuẩn bị sớm giúp hộ kinh doanh tránh rủi ro bị truy thu hoặc xử phạt khi áp dụng chế độ kế toán mới.

4. Những thay đổi cụ thể trong “chế độ kế toán mới”

Chứng từ kế toán, bắt buộc và mẫu mới

Một trong các điểm thay đổi trọng tâm: Hộ kinh doanh phải lập và lưu trữ đầy đủ chứng từ kế toán theo mẫu do Thông tư 88 quy định.

Các mẫu chứng từ gồm: phiếu thu, phiếu chi, phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, bảng thanh toán tiền lương…

Hộ kinh doanh cần lưu ý: chứng từ phải đủ thông tin, không tẩy xóa, có chữ ký người lập, người duyệt. 

Sổ sách kế toán, từ đơn giản đến chi tiết

Theo chế độ mới:

• Hộ kinh doanh bắt buộc mở sổ kế toán: Sổ chi tiết doanh thu, sổ chi phí, sổ theo dõi thuế, sổ quỹ tiền mặt… 

• Nếu hoạt động nhiều địa điểm, nhiều ngành nghề: mở sổ chi tiết theo từng địa điểm. 

• Có thể sử dụng phương tiện điện tử để ghi sổ. Nhưng phải đảm bảo tính an toàn, tra cứu được.

Trong lộ trình “chế độ kế toán mới”, hộ kinh doanh sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo. Từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế (đối với những trường hợp doanh thu lớn). 

Việc này giúp cơ quan thuế giám sát doanh thu – chi phí – dòng tiền tốt hơn, và hộ kinh doanh phải minh bạch hơn.

Kê khai thuế, từ thuế khoán sang kê khai

Chế độ kế toán mới đi kèm với việc thay đổi phương pháp thuế. Hộ kinh doanh sẽ chấm dứt thuế khoán và bắt đầu kê khai, tự nộp thuế, căn cứ trên doanh thu thật. 

Điều này có nghĩa, sổ sách kế toán không chỉ phục vụ quản lý nội bộ. Mà là căn cứ để nộp thuế và bị cơ quan thuế kiểm tra khi thanh tra.

Thời hạn bắt buộc, chủ hộ cần hành động ngay

Nếu bạn là chủ hộ kinh doanh: đừng chờ đến năm 2026 mới bắt đầu. Bạn cần chuẩn bị ngay từ năm trước:

• Hệ thống chứng từ – sổ sách kế toán

• Hóa đơn điện tử (nếu thuộc diện)

• Phần mềm kế toán hoặc phương thức ghi chép rõ ràng

• Đánh giá doanh thu để xác định nhóm áp dụng

Việc chuẩn bị sớm giúp bạn tránh bị động. Không bị phạt do vi phạm, và có thể chủ động áp dụng “chế độ kế toán mới”. Với chi phí thấp hơn. Không còn là chuyện tương lai xa, mà đang là thực tế bắt buộc đối với nhiều hộ kinh doanh. Việc chậm trễ chuẩn bị sẽ dẫn đến: hoãn hóa đơn, sai sót kế toán, bị ấn định thuế, bị phạt, hoặc mất cơ hội phát triển.

Hãy hành động ngay từ hôm nay, vì càng chuẩn bị sớm, bạn càng chủ động, càng tiết kiệm chi phí và càng tận dụng được lợi thế từ “chế độ kế toán mới”.

Nếu bạn cần mẫu chứng từ, phần mềm kế toán phù hợp, hoặc tư vấn chi tiết theo thực trạng kinh doanh của bạn. Hãy liên hệ ngay cho Zalo GDservice Việt Nam hoặc đăng ký nhận tin ở phía dưới. Để giải đáp các vướng mắc về hộ kinh doanh của quý khách.

Liên hệ tư vấn: Kiểm toán – Kế toán – Thuế – Thành lập doanh nghiệp – Visa/Giấy phép lao động