Điểm mới quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp khi Thông tư 99/2025/TT-BTC có hiệu lực

Điểm mới quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp khi Thông tư 99/2025/TT-BTC có hiệu lực. Tổng hợp điểm mới ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp khi Thông tư 99 có hiệu lực?. Đối tượng áp dụng của Thông tư 99 gồm những đối tượng nào?. Tổng hợp điểm mới tác động trực tiếp đến doanh nghiệp theo Thông tư 99?

Từ ngày 01/01/2026 Thông tư 99/2025/TT-BTC sẽ chính thức có hiệu lực thi hành.

Theo đó, dưới đây là tổng hợp điểm mới tác động trực tiếp đến doanh nghiệp từ ngày 01/01/2026 sau khi Thông tư 99/2025/TT-BTC có hiệu lực thi hành.

(1) Thông tư 99/2025/TT-BTC thay thế một phần nội dung của Thông tư 200/2014/TT-BTC

Theo quy định tại Điều 31 Thông tư 99/2025/TT-BTC quy định về hiệu lực thi hành thì từ ngày 01/01/2026 hầu hết các quy định liên quan đến kế toán của doanh bị sẽ phải thực hiện theo quy định mới của Thông tư 99/2025/TT-BTC.

Trừ một số quy định về liên quan đến kế toán cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước.

(2) Thay đổi các biểu mẫu chứng từ kế toán

Cùng với những quy định mới Thông tư 99 cập nhật hệ thống các biểu mẫu chứng từ kế toán và hệ thống tài khoản kế toán mới áp dụng từ ngày 01/01/2026.

Theo đó, ban hành kèm theo Thông tư 99/2025/TT-BTC gồm 4 phụ lục quy định chi tiết như sau:

Phụ lục 1: Danh mục và biểu mẫu chứng từ kế toán – hỗ trợ doanh nghiệp thiết kế phù hợp đặc thù.

Phụ lục 2: Hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp – cho phép sửa đổi, bổ sung theo yêu cầu hoạt động.

Phụ lục 3: Mẫu sổ kế toán – số lượng mẫu tối ưu hóa, doanh nghiệp được linh hoạt trong thiết kế.

Phụ lục 4: Biểu mẫu báo cáo tài chính và thuyết minh – thay “Bảng cân đối kế toán” bằng “Báo cáo tình hình tài chính”, có mẫu riêng cho doanh nghiệp không hoạt động liên tục.

(3) Từ ngày 01/01/2026 doanh nghiệp được phép chọn ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ kế toán

Theo quy định tại Điều 4 Thông tư 99/2025/TT-BTC thì thông thường đơn vị tiền tệ trong kế toán sẽ là đồng Việt Nam.

Tuy nhiên, cũng theo quy định tại Điều 4 Thông tư 99/2025/TT-BTC nếu như Doanh nghiệp đáp ứng các yếu tố cụ thể dưới đây thì doanh nghiệp được phép chọn ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ kế toán:

Đơn vị tiền tệ mà ảnh hưởng chính đến giá bán hàng hóa, dịch vụ và thường là đơn vị tiền tệ dùng để niêm yết giá bán hàng hóa, dịch vụ và thanh toán;

Đơn vị tiền tệ mà ảnh hưởng chính đến chi phí nhân công, chi phí nguyên vật liệu, chi phí sản xuất, kinh doanh khác và thường là đơn vị tiền tệ dùng để thanh toán cho các chi phí đó.

Trường hợp vẫn chưa xác định được thì doanh nghiệp căn cứ thêm các yếu tố bổ sung như sau:

Đơn vị tiền tệ sử dụng để huy động các nguồn lực tài chính (đơn vị tiền tệ sử dụng khi phát hành công cụ nợ, công cụ vốn,…);

Đơn vị tiền tệ thường xuyên thu được từ các hoạt động kinh doanh và được sử dụng để tích trữ.

Ngoài ra đơn vị tiền tệ trong kế toán phản ánh các giao dịch, sự kiện, điều kiện liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp.

Sau khi xác định được đơn vị tiền tệ trong kế toán thì doanh nghiệp không được thay đổi, trừ khi có sự thay đổi lớn về hoạt động quản lý và kinh doanh dẫn đến thay đổi trọng yếu trong các giao dịch, sự kiện và điều kiện đó.

(4) Từ ngày 01/01/2026 doanh nghiệp được phép tự xây dựng hệ thống kế toán

Trước đây, theo quy định của Thông tư 200/2014/TT-BTC thì doanh nghiệp bắt buộc phải thực hiện và xây dựng hệ thống kế toán theo quy định và nguyên tắc rõ ràng.

Tuy nhiên, từ ngày 01/01/2026 theo quy định tại Điều 9 Thông tư 99/2025/TT-BTC thì doanh nghiệp có thể thiết kế thêm hoặc sửa đổi, bổ sung biểu mẫu chứng từ kế toán so với biểu mẫu được quy định để phù hợp với đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh và yêu cầu quản lý, doanh nghiệp.

Lưu ý:

Việc sửa đổi phải đảm bảo tuân thủ các quy định về nội dung của chứng từ kế toán và phải phản ánh đầy đủ, kịp thời, trung thực, minh bạch, dễ kiểm tra, kiểm soát và đối chiếu được tài sản, nguồn vốn của doanh nghiệp.

Ngoài ra:

Khi thiết kế thêm hoặc sửa đổi, bổ sung về biểu mẫu chứng từ kế toán thì doanh nghiệp có trách nhiệm ban hành Quy chế hạch toán kế toán (hoặc các tài liệu tương đương) về các nội dung sửa đổi, bổ sung để làm cơ sở thực hiện.

(5) Doanh nghiệp sẽ sử dụng báo cáo tài chính thay cho bảng cân đối kế toán từ ngày 01/01/2026

Trước đây theo quy định của Thông tư 200/2014/TT-BTC thì bảng cân đối kế toán là một trong tài liệu bắt buộc trong hệ thống báo cáo tài chính của doanh nghiệp.

Nhưng kể từ 01/01/2026 doanh nghiệp sẽ không còn phải làm bảng cân đối kế toán nữa.

Thay vào, doanh nghiệp cần lập các báo cáo tài chính tương ứng với từ hệ thống báo cáo tài chính theo quy định tại Điều 17 Thông tư 99/2025/TT-BTC.

(6) Quy định mới về lập và ký chứng từ kế toán bổ sung thêm quy định về kiểm soát chứng từ kế toán từ ngày 01/01/2026

Trước ngày 01/01/2026 việc lập và ký chứng từ kế toán sẽ được thực hiện theo quy định tại Điều 118 Thông tư 200/2014/TT-BTC.

Theo đó, sau ngày 01/01/2026 khi mà Thông tư 99/2025/TT-BTC quy định về lập và ký chứng từ kế toán kèm theo quy định về kiểm soát chứng từ kế toán như sau:

Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp phải lập chứng từ kế toán. Chứng từ kế toán chỉ lập một lần cho mỗi nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh.

Việc lập và ký chứng từ kế toán được thực hiện theo quy định của Luật Kế toán 2015, văn bản hướng dẫn Luật Kế toán, hướng dẫn tại Thông tư này và các văn bản sửa đổi, bổ sung, thay thế.

Việc phân cấp ký trên chứng từ kế toán của doanh nghiệp phải phù hợp với quy định của pháp luật, yêu cầu quản lý, quy chế quản trị nội bộ để đảm bảo kiểm soát chặt chẽ, an toàn tài sản, nguồn vốn của doanh nghiệp và xác định được trách nhiệm của cá nhân có liên quan.

Kế toán trưởng (hoặc người được kế toán trưởng ủy quyền) không được ký “thừa ủy quyền” chức danh của người quản lý, điều hành của doanh nghiệp trên chứng từ kế toán, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

(7) Doanh nghiệp phải xây dựng quy chế quản trị nội bộ và hệ thống kiểm soát nội bộ

Tại khoản 2 Điều 3 Thông tư 99/2025/TT-BTC thì từ ngày 01/01/2026 các doanh nghiệp phải thực hiện tự xây dựng quy chế quản trị nội bộ (hoặc các tài liệu tương đương) và tổ chức kiểm soát nội bộ nhằm phân định rõ quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bộ phận và cá nhân có liên quan đến việc tạo lập, thực hiện, quản lý và kiểm soát các giao dịch kinh tế phát sinh tại doanh nghiệp, đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật doanh nghiệp và pháp luật có liên quan.

(8) Thông tư 99/2025/TT-BTC bổ sung thêm điểm mới tổ chức bộ máy kế toán và công tác kế toán tại đơn vị trực thuộc doanh nghiệp

Căn cứ theo quy định tại Điều 7 Thông tư 99/2025/TT-BTC thì tổ chức bộ máy kế toán và công tác kế toán tại đơn vị trực thuộc doanh nghiệp như sau:

Đơn vị trực thuộc là đơn vị phụ thuộc theo quy định của pháp luật doanh nghiệp.

Doanh nghiệp có trách nhiệm tổ chức bộ máy kế toán và được quyết định công tác kế toán cho các đơn vị trực thuộc phù hợp với đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh, yêu cầu quản lý của đơn vị mình và không trái với quy định của pháp luật.

Việc tổ chức bộ máy kế toán và công tác hạch toán kế toán tại đơn vị trực thuộc doanh nghiệp được thực hiện như sau:

Doanh nghiệp được quyền phân cấp cho đơn vị trực thuộc trong việc ghi nhận khoản vốn mà doanh nghiệp cấp cho đơn vị trực thuộc là nợ phải trả hoặc vốn chủ sở hữu, ghi nhận hoặc không ghi nhận doanh thu, giá vốn khi luân chuyển sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ giữa các khâu trong nội bộ mà không phụ thuộc vào hình thức của chứng từ kế toán (hóa đơn hay chứng từ luân chuyển nội bộ) phù hợp với mô hình và yêu cầu quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp;

Doanh nghiệp được quyền phân cấp cho đơn vị trực thuộc lập Báo cáo tài chính hay không lập Báo cáo tài chính. Tuy nhiên, Báo cáo tài chính của doanh nghiệp khi nộp cho cơ quan có thẩm quyền hoặc công khai theo quy định đều phải bao gồm thông tin tài chính của cả trụ sở chính và các đơn vị trực thuộc doanh nghiệp bất kể doanh nghiệp có phân cấp hay không phân cấp cho đơn vị trực thuộc lập Báo cáo tài chính.

Đây là một trong những điểm mới của Thông tư 99/2025/TT-BTC so với Thông tư 200/2014/TT-BTC.

(9) Điều chỉnh hệ thống tài khoản kế toán

Thông tư 99/2025/TT-BTC bổ sung thêm tài khoản kế toán 215 – tài sản sinh học của doanh nghiệp và tài khoản 82112 để ghi nhận chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định thuế tối thiểu toàn cầu, phù hợp với chính sách thuế mới áp dụng với các doanh nghiệp thuộc diện điều chỉnh.

Đồng thời Thông tư 99/2025/TT-BTC cũng đổi tên một số tài khoản kế toán cụ thể như sau:

112 đổi thành “Tiền gửi không kỳ hạn” (thay cho “Tiền gửi Ngân hàng”).

155 đổi thành “Sản phẩm” (thay cho “Thành phẩm”).

158 đổi thành “Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế” (thay cho “Hàng hóa kho bảo thuế”)

242 đổi thành “Chi phí chờ phân bổ” (thay cho “Chi phí trả trước”)

244 đổi thành “Ký quỹ, ký cược” (thay cho “Cầm cố, thế chấp, ký quỹ, ký cược”)

419 đổi thành “Cổ phiếu mua lại của chính mình” (thay cho “Cổ phiếu quỹ’)

(10) Thay đổi về báo cáo tài chính

Sau khi bỏ bảng cân đối kế toán doanh nghiệp doanh nghiệp sẽ phải sử dụng báo cáo tài chính trong các hệ thống báo cáo tài chính.

Theo đó, khi chuyển qua dụng báo cáo tài chính thì Thông tư 99/2025/TT-BTC đã điều chỉnh hệ thống chỉ tiêu quan trọng trong các tài khoản kế toán.

Trên đây là danh sách tổng hợp điểm mới tác động đến doanh nghiệp từ 01/01/2026

Đối tượng áp dụng của Thông tư 99 gồm những đối tượng nào?

Căn cứ theo quy định tại Điều 2 Thông tư 99/2025/TT-BTC quy định về đối tượng áp dụng như sau:

” Đối tượng áp dụng

1.Thông tư này hướng dẫn kế toán áp dụng cho các doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế.

2.Các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện chế độ kế toán hoặc văn bản quy phạm pháp luật về kế toán theo hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.”

Như vậy, Thông tư 99/2025/TT-BTC áp dụng với những đối tượng gồm:

Các doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế

Các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện chế độ kế toán hoặc văn bản quy phạm pháp luật về kế toán theo hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Nhiệm vụ kế toán được quy định như thế nào?

Căn cứ theo quy định tại Điều 4 Luật Kế toán 2015 thì nhiệm vụ kế toán được quy định như sau:

(1) Thu thập, xử lý thông tin, số liệu kế toán theo đối tượng và nội dung công việc kế toán, theo chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán.

(2) Kiểm tra, giám sát các khoản thu, chi tài chính, nghĩa vụ thu, nộp, thanh toán nợ; kiểm tra việc quản lý, sử dụng tài sản và nguồn hình thành tài sản; phát hiện và ngăn ngừa các hành vi vi phạm pháp luật về tài chính, kế toán.

(3) Phân tích thông tin, số liệu kế toán; tham mưu, đề xuất các giải pháp phục vụ yêu cầu quản trị và quyết định kinh tế, tài chính của đơn vị kế toán.

(4) Cung cấp thông tin, số liệu kế toán theo quy định của pháp luật.

Nếu bạn cần tư vấn chi tiết theo thực trạng kinh doanh của bạn. Hãy liên hệ ngay Zalo GDSERVICE Việt Nam hoặc đăng ký nhận tin ở phía dưới.

Liên hệ tư vấn: Kiểm toán – Kế toán – Thuế – Thành lập doanh nghiệp – Visa/Giấy phép lao động